Εργαστήρια δεξιοτήτων
Θεματική: Ζω καλύτερα-Ευ Ζην
Τίτλος: Η διατροφή στην Τέχνη
Η τροφή είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα από τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση έως τη σύγχρονη εποχή. Εξυπηρετούσε είτε συμβολικούς σκοπούς, είτε αποτελούσε αλληγορία για ορισμένες αρετές ή αξίες, είτε έδινε έμφαση στον πλούτο. Δεδομένου ότι το φαγητό είναι συνυφασμένο με τις περισσότερες πτυχές της ζωής μας, αυτή η βιώσιμη ιστορία τέχνης συνδέεται επίσης με μεγαλύτερα θέματα όπως η πολιτική, το φύλο, η θρησκεία ή η τάξη.
Τον 15ο αιώνα, οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν
όλο και περισσότερο από τον πολιτισμό της αρχαιότητας και από τον φυσικό κόσμο
και άρχισαν να απεικονίζουν μια ποικιλία από τροφές, τόσο σε λατρευτικές όσο
και σε κοσμικές εικόνες. Το φαγητό ήταν η κύρια πηγή έμπνευσης και οι ζωγράφοι
προσπάθησαν να το αποδώσουν όσο πιο ρεαλιστικά μπορούσαν, αλλά και να επιδείξουν μια δεξιοτεχνική ικανότητα παρατήρησης, περιγραφής
σχήματος και χρώματος. Τις περισσότερες φορές, το φαγητό είχε ένα συμβολικό νόημα
ή μια νύξη στο θέμα του πίνακα. Αντιπροσωπεύοντας ορισμένα χαρακτηριστικά,
αρετές ή αξίες. Αυτός ο συμβολισμός του φαγητού και του ποτού είχε τις ρίζες
του κυρίως στην κλασική λογοτεχνία και τον παγανισμό.
Μέχρι τον δέκατο έβδομο αιώνα, ο κόσμος της τέχνης άρχισε να ενδιαφέρεται για την επιστημονική εξέταση και η ζωγραφική της νεκρής φύσης άκμασε ως ανεξάρτητο είδος, ιδιαίτερα στην Ολλανδία, την Ιταλία και την Ισπανία. Ως ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα, το φαγητό απεικονίστηκε με εξαιρετικό ρεαλισμό και λεπτομέρειες.
Ο Vermeer ακολούθησε διαφορετική διαδρομή
από τους Ολλανδούς συγχρόνους του. Στον διάσημο πίνακα του “The milkmaid”, χρησιμοποίησε
ακριβές χρωστικές ουσίες, πλούσια χρώματα και εξαιρετικό φωτισμό για να
ζωγραφίσει τα πιο συνηθισμένα τρόφιμα - το γάλα και το ψωμί. Η συμβολική ισχύς
αυτού του είδους εικόνων έζησε μέχρι τον δέκατο όγδοο αιώνα, ακόμη και όταν η
δημοτικότητα της ζωγραφικής του είδους μειώθηκε στην Ολλανδία.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι
καλλιτέχνες άρχισαν να μεταφέρουν στιγμές από την πραγματική ζωή. Απεικόνιζαν
ανθρώπους να συναναστρέφονται γύρω από το φαγητό ή ταπεινούς ανθρώπους όπως
αγρότες να τρώνε τα απλά γεύματά τους, όπως ο Vincent Van Gogh στον
πίνακα του “The Potato Eaters” από το 1885.
Άλλοι μοντερνιστές ζωγράφοι όπως
ο Paul
Cezanne,
χρησιμοποίησαν την νεκρή φύση για να προωθήσουν ιδέες σχετικά με την σύγχρονη
τέχνη. Κάποιοι άλλοι ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες απεικόνισαν αρμονικές σκηνές
συλλογικών δείπνων, όλα με λεπτότητα, φινέτσα και απόλαυση, αποκαλύπτοντας την
κοινωνική πτυχή του φαγητού.
Τον 20ο αιώνα, τα καλλιτεχνικά κινήματα όπως το νεο-νταντά, ο κυβισμός και ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός έγιναν λιγότερο παραστατικά. Οι καλλιτέχνες παραμόρφωσαν τις γραμμές, αφαίρεσαν το βάθος και χρησιμοποίησαν με τόλμη τα χρώματα. Ήθελαν επίσης να προβάλουν την μεταβαλλόμενη φύση της κοινωνίας και το φαγητό έγινε εξαιρετικό θέμα για να το σχολιάσουν.
Με την οικονομική ανάπτυξη και την έλευση
του καταναλωτισμού στα μέσα του εικοστού αιώνα, οι καλλιτέχνες της Pop art
άρχισαν να εισάγουν κανονικά καθημερινά αντικείμενα στην υψηλή τέχνη. Συχνά
θεωρούνται ως κριτική της καταναλωτικής κουλτούρας. Τα
έργα τους παρουσιάζουν τρόφιμα μαζικής παραγωγής, τα οποία αποτελούν βασικό θέμα σύγχρονων καλλιτεχνών σε όλο τον κόσμο. Ο Andy Warhol επέκρινε
την άνοδο μιας ομοιογενούς κοινωνίας μέσω των 32 δοχείων σούπας Campbell
από το 1962, τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο σε μια γραμμική, μονότονη συνέχεια.
Το «Still Life with Crystal Bowl» του Roy Lichtenstein από το 1973, φαίνεται σουρεαλιστικό, σαν να κόπηκαν τα φρούτα στο μπολ από ένα περιοδικό ή ένα κόμικ.
Με την εμφάνιση του νέου κινήματος που ονομάζεται Eat Art στη δεκαετία του 1960, το φαγητό βγήκε από τον καμβά και έγινε ένα υλικό όπως το χρώμα, το μολύβι ή το χαρτί. Το φαγητό χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους για τη δημιουργία εφήμερης τέχνης. Προκειμένου να αναδείξει την κοινωνική χροιά του να μοιράζεσαι φαγητό και να την μεταφέρει στη σφαίρα της υψηλής τέχνης, ο καλλιτέχνης Daniel Spoerri δημιούργησε ταμπλό αφήνοντας τα υπολείμματα φαγητού στο τραπέζι και στερεώνοντάς τα με ένα ειδικό σπρέι για να κολλήσει.
Ο Βραζιλιάνος καλλιτέχνης Vik
Muniz συχνά δανειζόταν εικόνες από κλασικούς ευρωπαϊκούς πίνακες και τις
απέδιδε από σοκολάτα, χαβιάρι, μακαρόνια, μαρμελάδα κ.α. ,όπως στον παραπάνω πίνακα "Mona Lisa with peanut butter and jelly" του 1999.
Η τροφή στις πολλές μορφές της,
από τη δημιουργία έως τη συγκομιδή ή τη σύλληψη, την προετοιμασία, την
κατανάλωση είναι ένας κυρίαρχος παράγοντας στη ζωή μας.
Από τον Francis Bacon με το έργο του "Figure with meat", όπου χρησιμοποιείται ένα ωμό πτώμα ζώου για να
διεγείρει τις οσφρητικές αισθήσεις, σε καλλιτέχνες όπως η Kara Walker που
δημιούργησε ένα γυναικείο γλυπτό με επικάλυψη ζάχαρης που αγγίζει την
παγκοσμιοποίηση, τον ιμπεριαλισμό και τη σκλαβιά, την ικανότητα της τροφής να
δημιουργεί διαπολιτισμικούς διαλόγους ή να χρησιμεύσει ως εργαλείο για ένα
κοινωνικό σχόλιο, παραμένει κυρίαρχο θέμα στη σύγχρονη τέχνη.
Οι εικόνες φαγητού
αναδημιουργούνται ξανά και ξανά σε αμέτρητες συνθετικές ερμηνείες και
αναμφίβολα θα παραμείνει έτσι όσο η τέχνη και το φαγητό υπάρχουν στον κόσμο.
Δημοσίευση σχολίου
Δημοσίευση σχολίου