Land art -Το φυσικό περιβάλλον ως Τέχνη

 

Land art – Το φυσικό περιβάλλον ως Τέχνη

Land art -earthworks

 

 Η Land Art, η Τέχνη της Γης, στην ελληνική της μετάφραση, είναι το καλλιτεχνικό είδος που εμφανίστηκε σε Αμερική και Ευρώπη τη δεκαετία του 1960 – 1970, σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο κοινωνικά και πολιτικά κλίμα. Την ίδια εποχή το Οικολογικό Κίνημα εμφανίζεται στην πολιτική σκηνή δυναμικά διεκδικώντας και προβάλλοντας την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Οι νεαροί καλλιτέχνες, ευαίσθητοι δέκτες του κοινωνικού γίγνεσθαι, αντανακλούν στην τέχνη τους τις συγκρούσεις της εποχής και τείνουν σε δημιουργία νέων, καινοτόμων έργων που σηματοδοτούν τη ρήξη με την κλασική παράδοση και την εξέλιξη σε ένα διαφορετικό και πρωτοπόρο τρόπο έκφρασης.

Στην κλασική τοπιογραφία της δυτικής ζωγραφικής, η φύση και το φυσικό της τοπίο παρουσιάζονται μέσα στο πλαίσιο του πίνακα της ζωγραφικής. Το φυσικό τοπίο, η φύση, απεικονίζονται μέσα από την προσπάθεια του καλλιτέχνη να μιμηθεί το φυσικό τοπίο που εμφανίζεται στον – αποστασιοποιημένο- από τη φύση πίνακα ζωγραφικής. Αποστασιοποιημένο, γιατί η πραγματικότητα της φύσης, ο πραγματικός φυσικός χώρος βρίσκεται «έξω» από το περιχαρακωμένο πλαίσιο του πίνακα. Ο καλλιτέχνης με χρώματα και πινέλα μορφοποιεί ένα κομμάτι, μέρος του φυσικού τοπίου, όπως αυτό διαμορφώνεται μέσα από τη μνήμη του, από την εντύπωση που έχει από το πραγματικό φυσικό περιβάλλον. Επί πλέον το έργο ολοκληρώνεται μέσα στο εργαστήρι του καλλιτέχνη.

 Στην Land Art όμως ο καλλιτέχνης δημιουργεί σε άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Η ίδια η φύση γίνεται έργο τέχνης. Τα φυσικά της στοιχεία δημιουργούν το έργο τέχνης.

Επομένως ο πρωτοπόρος χαρακτήρας της Land Art προκύπτει από το πραγματικό γεγονός της διαλεκτικής σχέσης του καλλιτέχνη με το φυσικό περιβάλλον. Το έργο που δημιουργείται παρουσιάζει μια νέα καλλιτεχνική μορφή (φόρμα).

 Στην Land Αrt το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη εστιάζεται στον πραγματικό χώρο της φύσης στον οποίο επεμβαίνει εικαστικά, τον τροποποιεί, δημιουργεί την τέχνη του. Κύριο χαρακτηριστικό της, είναι η ολοκλήρωση του έργου στο φυσικό τοπίο και η οργανική σχέση που έχει το έργο με το φυσικό περιβάλλον.

 Το έργο γίνεται συστατικό στοιχείο της φύσης.

Ο θεατής αναπτύσσει βιωματική σχέση με το έργο.

Το έργο μετά την ολοκλήρωσή του αφήνεται στη φυσική φθορά του χρόνου και των καιρικών συνθηκών Η τέχνη αποκτά εφήμερο χαρακτήρα. Τα έργα της Land Αrt είναι τεράστια, δαπανηρά, και δεν μπορούν να μετακινηθούν σε αίθουσα τέχνης ή μουσείο. Για τη διατήρηση της μνήμης τους είναι αναγκαία η τεκμηρίωσή τους με φωτογραφίες, κινηματογράφηση, έντυπα και σχέδια που γίνονται στη διάρκεια της κατασκευής του έργου. Πρωτοπόροι καλλιτέχνες της Land Αrt είναι οι M. Heizer, R. Smithson,Christo, Walter de Maria, Nancy Holt, R. Morris, Denis Oppenheim, Richard Long, Andy Goldsworthy κ.ά.